Άγνωστα αριστουργήματα της Θήρας στον τόμο «Προϊστορική Θήρα»

Ο πολυτελής τόμος, που αποτελεί την 18η έκδοση του προγράμματος, παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων

Με μια ακόμη εντυπωσιακή έκδοση, το λεύκωμα για την «Προϊστορική Θήρα», που συνέγραψε ο αρχαιολόγος Χρίστος Ντούμας, συνεχίστηκε και φέτος το πρωτοποριακό εκδοτικό πρόγραμμα του κοινωφελούς ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση «Ο Κύκλος των Μουσείων». Ο πολυτελής τόμος, που αποτελεί την 18η έκδοση του προγράμματος, παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδίας Κονιόρδου, η οποία προλογίζει την έκδοση. Η εκδήλωση πλαισιώθηκε, μεταξύ άλλων, με την ομιλία του κ. Ντούμα, που ερευνά την περιοχή του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη εδώ και δεκαετίες.

Ο τόμος παρουσιάζει τα ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη, ένα μεγάλο μέρος από τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά, κάτι που δεν συμβαίνει με τις αποκατεστημένες τοιχογραφίες από τα δημόσια κτίρια και τις ιδιωτικές κατοικίες του οικισμού. Οι τοιχογραφίες αυτές παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο βιβλίο, γεγονός που το καθιστά διπλά σημαντικό. Όπως εξηγεί ο κ. Ντούμας στον τόμο, οι τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου, που είναι μοναδικές στον κόσμο, έχουν περιορισμένη παρουσία στο μουσείο, στο οποίο δεν υπάρχει καν ειδικός χώρος για προσωρινές εκθέσεις. Γι' αυτό και το μέρος Γ' του βιβλίου αντιμετωπίζεται ως ένα «Εικονικό Μουσείο», κυριολεκτικά και μεταφορικά, που σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τον αναγνώστη στον σχηματισμό μιας εικόνας, όσο γίνεται πιο πλήρους, για την προϊστορική νησιωτική κοινωνία η οποία άκμασε στις Κυκλάδες πριν από 4.000 χρόνια.

Ο αγριόγατος για να επιβιώσει έστησε ενέδρα και εφορμά προς τις πάπιες που αμέριμνες ως εκείνη τη στιγμή στην όχθη του ποταμού τον αντιλήφθηκαν και σπεύδουν να τον αποφύγουν



Πλούσιος τοιχογραφικός διάκοσμος ιδιωτικού σπιτιού που εκτείνονταν σε ολόκληρη τη δυτική πτέρυγα του Ά ορόφου (Δυτική Οικία)


Η κυρία Μαριάννα Λάτση, στον πρόλογο του τόμου, αναφέρει μεταξύ άλλων: «Για το Ίδρυμά μας κάθε νέα έκδοση αποτελεί ένα μήνυμα πολιτισμού, καθώς με τη γνώση που συμπυκνώνει και την ομορφιά της τέχνης που αναδύει από τις σελίδες της, μεταφέρει σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου την καθημερινή ζωή, το πνεύμα, το ήθος και τις αξίες που γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν σε τούτη τη γωνιά της Μεσογείου» και προσθέτει: «το παγκοσμίου βεληνεκούς πολιτιστικό απόθεμα της Θήρας θα αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης για τους μυημένους λάτρεις της ιστορίας ενός πολιτισμού που άνθησε και παρέμεινε σιωπηλός ανά τους αιώνες μέχρι να ξεκινήσει το αποκαλυπτικό ανασκαφικό έργο.»

Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κυρία Λυδία Κονιόρδου, στον πρόλογό της τόνισε: «Το φετινό λεύκωμα της σειράς με τίτλο Προϊστορική Θήρα παρουσιάζει την προϊστορική πόλη του Ακρωτηρίου, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, αλλά και μοναδικά ή αντιπροσωπευτικά ευρήματα που δεν εκτίθενται ακόμη. Έτσι προστίθεται ένα ακόμη εκδοτικό έργο στη σειρά ‘Ο Κύκλος των Μουσείων’ του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, όπου συνδυάζονται η υψηλή αισθητική και η επιστημονική τεκμηρίωση και στο οποίο ο συγγραφέας καθηγητής Χρίστος Ντούμας, διευθυντής των Ανασκαφών Ακρωτηρίου, κοινωνεί στους αναγνώστες τον πολιτισμό του λαμπρού προϊστορικού αιγαιακού κέντρου μέσα από τα πλέον πρόσφατα πορίσματα της έρευνας στο Ακρωτήρι».

Στην ομιλία του ο κ. Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, σημείωσε: «Η τρέχουσα κοινωνική και οικονομική κρίση ασφαλώς επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας σήμερα των ιδρυμάτων. Είναι αναγκαία η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, των προσφύγων, και η παροχή ευκαιριών στην εκπαίδευση. Το Ίδρυμα ξεδιπλώνει την κοινωφελή του δράση σε ένα μεγάλο εύρος τομέων όπως η προστασία των παιδιών, η καταπολέμηση της επισιτιστικής ανασφάλειας, η στήριξη των δημόσιων σχολείων με καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα, η παροχή υποτροφιών για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, ο εκσυγχρονισμός δομών δημόσιας υγείας και άλλοι. Ο πολιτισμός δεν μπορεί να απουσιάζει, ούτε να παίζει δευτερεύοντα ρόλο στην Ιστορία.  Γι’ αυτόν τον λόγο θεωρούμε πως το εκδοτικό πρόγραμμα ‘Ο Κύκλος των Μουσείων’ αποτελεί μια σημαντική του δραστηριότητα επιδιώκοντας να συνδυάσει την επιστημονική τεκμηρίωση με την υψηλή αισθητική».

Παράσταση δελφινιών σε βυθό της θάλασσας

Η λεγόμενη «Ιέρεια» στη Δυτική Οικία κρατά μικρό θυμιατήρι με το αριστερό χέρι, ενώ με το δεξί φαίνεται να πασπαλίζει με αρωματικό θυμίαμα τα αναμμένα κάρβουνα


Ο συγγραφέας του τόμου, αρχαιολόγος κ. Χρίστος Ντούμας, υπογράμμισε: «Το 2017 συμπληρώνεται μισός αιώνας από την έναρξη των ανασκαφικών εργασιών στο Ακρωτήρι της Θήρας. Πραγματικά είναι ευτυχής συγκυρία που το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση αποφάσισε την έκδοση ειδικού τόμου για την προϊστορική πόλη που ήλθε στο φως εκεί και για το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, όπου εκτίθεται μια επιλογή από τα άφθονα ευρήματα του χώρου. Χάρη στις εργασίες που έγιναν τόσο στον αρχαιολογικό χώρο όσο και στα επί τόπου εργαστήρια συντήρησης κατά τις πέντε αυτές δεκαετίες, σήμερα είναι δυνατή η σκιαγράφηση της ιστορίας του προϊστορικού οικισμού και της σταδιακής του ανάπτυξης, αλλά και η διαμόρφωση μιας εικόνας για την πρόοδο της κοινωνίας που έζησε εκεί».

Ο τόμος «Προϊστορική Θήρα», όπως και όλοι οι προηγούμενοι του εκδοτικού προγράμματος «Ο Κύκλος των Μουσείων», δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα. Το Ίδρυμα υλοποιεί ένα ευρύ πρόγραμμα δωρεάν διανομής σε φορείς έρευνας, εκπαίδευσης και πολιτισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό καθώς το βιβλίο εκδίδεται και στην αγγλική γλώσσα. Παράλληλα, ο τόμος είναι αναρτημένος σε μορφή e-book και στις δύο γλώσσες στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Ιδρύματος η οποία είναι ελεύθερα προσβάσιμη μέσω του ιστότοπου www.latsis-foundation.org.

Συντελεστές του τόμου: η κυρία Ειρήνη Λούβρου των εκδόσεων ΟΛΚΟΣ είναι υπεύθυνη για τον συντονισμό της έκδοσης, φωτογράφος ο κ. Σωκράτης Μαυρομμάτης, η καλλιτεχνική επιμέλεια έγινε από τον κ. Δημήτρη Καλοκύρη, η κυρία Ελίζα Κοκκίνη και ο κ. Νίκος Λαγός έκαναν την επεξεργασία των εικόνων, η κυρία Αλεξάνδρα Ντούμα μετέφρασε τα κείμενα στην αγγλική γλώσσα, η κυρία Λουκία Καντζουράκη είναι υπεύθυνη για τη σελιδοποίηση, ο κ. Παντελής Μπουκάλας έκανε την τυπογραφική διόρθωση, η εκτύπωση πραγματοποιήθηκε στο τυπογραφείο Φωτόλιο & Typicon και η βιβλιοδεσία από την Γ. Ηλιόπουλος Ε.Ε.

Παράσταση νηοπομπής - Το έργο αποκαλύπτεται στον τόμο αποκλειστικά, δεν έχει εκτεθεί στο μουσείο


Η εικονιζόμενη «Λατρεύτρια» φοράει αραχνοΰφαντο διαφανές περικόρμιο και προτείνει το αριστερό της χέρι κρατώντας πολύτιμο περιδέραιο


Μια ώριμη γυναίκα εικονίζεται σε ορεινό τοπίο κατάφυτο με κρόκους να δείχνει σε μυούμενη νεαρή μορφή με ξυρισμένο κεφάλι τον τρόπο συλλογής των στημόνων του άνθους. Η τελευταία μιμείται ατενίζοντας την «δασκάλα» - Το έργο παρουσιάζεται αποκλειστικά στον τόμο 



Λεπτομέρεια με την έκφραση του προσώπου της ώριμης κροκοσυλλέκτριας («δασκάλας»)


Λεπτομέρεια με την έκφραση του προσώπου της νεαρής (μυούμενης) κροκοσυλλέκτριας


Πίθηκοι αναρριχώνται στους βράχους 


Τμήμα της τοιχογραφίας των Παπύρων





πηγή:protothema.